De meloen-keten
Alle handelingen in de versketen hebben een grote invloed op de naoogst kwaliteit en de houdbaarheid van fruit en groente in de keten. Dit geldt ook voor meloenen. De oogst en de koude-keten moeten goed gemanaged worden om de verwachte meloenkwaliteit bij de consument te realiseren. Door goede naoogst processen te volgen, kan de kwaliteit van de meloenen zo lang mogelijk bewaard worden en de houdbaarheid verlengt worden. Hierdoor wordt fruitverlies of verslechtering van de productkwaliteit voorkomen. Elke stap binnen de meloen-keten is belangrijk voor succes later in de keten.
Ga voor hoge kwaliteit, in elke stap van de keten
Meloenen zijn het hele jaar door beschikbaar dankzij de productie in verschillende landen. Tot de grootste producenten en exportlanden behoren Spanje, Mexico, Brazilië en de Verenigde Staten. Meloenen worden geoogst als ze volgroeid maar nog niet rijp zijn. Bij voorkeur is het pakhuis maar een korte afstand weg van de oogstvelden. Dit zorgt voor een veel lager risico op schade tijdens transport en faciliteert het snel afkoelen in het pakhuis. Snel nadat de meloenen binnen komen in het pakhuis, beginnen het wassen, beoordelen en verpakken. Na het voorkoelen is het belangrijk dat het inladen in gekoelde vrachtwagens of reefers goed gebeurt om zo de goede temperatuurcondities te behouden tijdens transport. Het is van enorm belang dat elke werknemer binnen de keten goed en voorzichtig omgaat met het fruit vanaf het moment van de oogst, dan kan de kwaliteit gegarandeerd worden op het moment van verkoop en consumptie bij de uiteindelijke consument.
Stappen in de meloen-keten
-
Oogst van meloenen. Foto van tchara/Shutterstock.com De oogst
De naoogstketen begint bij de oogst van de meloenen. Meloenen krijgen na de oogst geen hoger suikergehalte meer. Omdat een hoog suikergehalte een belangrijke kwaliteitseigenschap van meloenen is, moet de oogst niet te vroeg plaats vinden. Meloenen voor verre markten worden meestal geoogst op een deels volgroeid stadium om mechanische schade door handling zo laag mogelijk te houden en om de consument in goede staat te bereiken. Het transport naar het pakhuis moet zo snel mogelijk na de oogst plaatsvinden. -
Het meten van de vruchtvleestemperatuur van een meloen. Foto van WUR Temperatuur-management
Het is essentieel dat meloenen, vooral die naar het buitenland gaan, zo snel mogelijk gekoeld worden. Het verlagen van de fruittemperatuur vertraagd het rijpen, zorgt voor minder vochtverlies en vertraagd bederf. Meloenen zijn echter vatbaar voor koudeschade, die kan leiden tot schade en smaakverlies. Daarom moeten ze niet op een te lage temperatuur opgeslagen worden. Opslag in het pakhuis en transport van het pakhuis naar de uiteindelijke bestemming moet goede temperatuur-management hebben. -
Sorteren en verpakken van meloenen in het pakstation. Foto van WUR Pakstation
Over het algemeen moeten de meloenen zo min mogelijk handelingen ondergaan, om het risico op mechanische schade zoveel mogelijk te beperken. Pakstation-activiteiten, zoals sorteren en beoordelen, zijn veelal noodzakelijk en belangrijk. Het niet sorteren en weggooien van onvolgroeide, overrijpe, te kleine, misvormde, beurse of op een andere manier beschadigd fruit kan zorgen voor problemen later in de keten. Het beoordelen kan helpen bij het indelen van de meloenen op basis van kwaliteitseigenschappen, belangrijk voor later in de keten. -
Dozen met meloenen klaar voor transport. Foto van WUR Transport
Voor meloenen die over een lange afstand worden vervoerd, is transport een cruciaal deel van de meloen-keten. Het voorkoelen van meloenen is noodzakelijk voordat ze de gekoelde vrachtwagen of reefer in gaan. Wanneer meloenen geoogst worden op het optimale oogstmoment voor export, en ze op goede manier worden opgeslagen, is een transport-tijd van meerdere weken mogelijk, maar dit is sterk afhankelijk van het ras. Temperatuurscontrole tijdens transport moet plaats vinden. -
Meloenen opgeslagen bij een groothandel. Foto van WUR Importers and retail
Bij aankomst in een importland kunnen meloenen nog langer bewaard worden bij een groothandel, afhankelijk van de markteisen. Het is belangrijk om tijdens deze “bufferperiode” een goede kwaliteit te behouden, om zo meloenen van goede kwaliteit aan de supermarkt te kunnen leveren. De kwaliteit van het fruit in de winkel moet goed genoeg zijn om uiteindelijk in goede staat bij de consument thuis te komen.
Soorten meloenen
De 2 belangrijkste categorieën van meloenen zijn suikermeloenen (C. Cucumis melo) en watermeloenen (C. Citrullus lanatus). Suikermeloenen hebben een dikke schil en een holle kern die losse zaden en vezels bevat. De meest voorkomende rassen zijn Galia, Honeydew, Cantaloupe, Charentais en Piel de Sapo. Een van de verschillen is dat de schil glad (Honeydew), geribbeld (Cantaloupe) of genet (Galia) kan zijn. Watermeloen hebben (bijna) geheel uniform vruchtvlees zonder een holle kern. De zaden, als ze er in zitten, zitten in het vruchtvlees.
Het belang van optimale klimaatcondities in de keten
-
Temperatuurbewaking tijdens transport. Foto van WUR Temperature management
Het is essentieel dat meloenen, vooral die voor het buitenland, zo snel mogelijk gekoeld worden. Het verlagen van de fruittemperatuur vertraagd het rijpingsproces, zorgt voor minder vochtverlies en vertraagt bederf. Meloenen zijn echter vatbaar voor koudeschade, die kan leiden tot bederf en smaakverlies. Om die reden moeten ze niet te koud bewaard worden. Opslag in het pakstation en transport van het pakstation naar de uiteindelijke bestemming gaat gepaard met goed temperatuurbeheer. -
On top of a CA-room. Photo by WUR. Controlled Atmosphere (CA)
Een optimale temperatuur is de eerste eis om de goede kwaliteit van meloenen te behouden. Verder kan de opslagtijd verlengd worden door CA-opslag (controlled atmosphere) te gebruiken. De optimale CA-condities verschillen tussen de soorten. Suboptimale O2 en CO2 condities zullen leiden tot een verkleuring van het vruchtvlees of de schil, en kunnen een vreemde smaak veroorzaken. Het vertragen van het rijpingsproces door middel van CA is meestal niet rendabel. -
Meloenen in MA-verpakking (modified atmosphere). Foto van WUR Modified atmosphere (MA) packaging
Modified atmosphere (MA) verpakkingen zijn te verkrijgen als een zak in doos. Verpakkingen in een speciaal gesloten (polyetheen) zak zullen een MA-conditie veroorzaken. Dit kan zorgen voor alleen een aangepaste luchtvochtigheid, of voor een combinatie met veranderde O2 en CO2 condities. Een combinatie van goede (voor)koeling en een hoger CO2 percentage zou moeten zorgen voor minder schimmelgroei. Echter kan het niet goed (voor)koelen zorgen voor een nadelig effect op de MA-condities.