Blockchains en SOPs
Blockchain (Distributed Ledger Technology) is met name bekend uit de wereld van de bitcoins. Er zijn echter ook mooie toepassingen mogelijk in de versketen, met name in landen met lage en midden inkomens waar de positie van de kleine ondernemer vaak onder druk staat. Iedereen met een smart phone kan namelijk deelnemen in een blockchain-keten om de handelsdata te registreren. Het is een schaalbare technologie, gemakkelijk toegankelijk, en geschikt voor het gebruik van slimme contracten voor geautomatiseerde betalingen. Samen met standard operating procedures (SOPs) vormen ze een gouden combinatie.
Blockchain Technology
Technisch gezien is een blockchain simpelweg een zeer goed beveiligde database vanwege het gebruik van cryptografische aloritmes. Dit betekent dat data die in een blockchain worden opgeslagen, zoals de informatie over een zending, over residuen op een gewas, etc., niet kan worden veranderd door iemand anders dan de eigenaar. Als je de eigenaar van de informatie vertrouwt, dan kun je ook de informatie in de blockchain vertrouwen.
In de voedselproductieketen worden blockchains met name gebruikt om de oorsprong van een voedselproduct te kunnen traceren van winkel terug naar de boerderij, maar ook om de potentiële markt te laten zien aan boeren in ontwikkelende landen en voor kwaliteitscontrolestappen in de keten.
Succesvolle toepassing van blockchain hangt samen met SOPs
De basis van het toepassen van een blockchain voor kwaliteit in de versketen is de aanwezigheid van Standard Operating Procedures (SOPs). Een SOP beschrijft hoe een product moet worden behandeld in elke stap van de keten. Het beschrijft in welke tijds- en temperatuursintervallen dit moet gebeuren en op welke punten data geregistreerd moeten worden in de blockchain.
WUR richt zich op de ontwikkeling van SOPs voor verschillende verse producten. Deze SOPs zijn op maat gemaakt voor de verschillende voedselsystemen. Ze worden gebruikt om consistente kwaliteit te verkrijgen, om markttoegang voor verder gelegen markten te krijgen en voor markten met hogere kwaliteitseisen. WUR verzorgt ook trainingen in het gebruik van SOPs en van blockchains.
Waarom blockchains?
-
Een distributiecentrum. Foto van WUR Maak logistiek dienstverleners onderdeel van je keten
Boeren in laag- en midden inkomenlanden verkopen hun producten vaak vanaf hun erf aan opkopers die langskomen. Het gebruik van een blockchain, gebaseerd op SOPs, zorgt ervoor dat ze gericht gebruik kunnen maken van dienstverleners waardoor ze meer mogelijkheden hebben om beter betalende markten te bereiken. De SOPs zorgen ervoor dat ze consistentie in de levering hebben qua kwaliteit, houdbaarheid, verpakking. Ook stelt het de handelaren in staat om zich echt te richten op de logistieke dienstverlening om zo hun business te professionaliseren en de winst en omzet te verhogen. -
Met blockchain technologie wordt de oorsprong van producten gegarandeerd traceerbaar. Foto van Visions-AD/Shutterstock.com Fair Trade 2.0
Een QR-code op elke vrucht (of doos) stelt de consument in staat om te controleren waar het fruit vandaan komt, zelfs tot boomniveau aan toe. Ze kunnen ook checken wie de teler is, en welke kosten en marges gemaakt zijn in de versketen. Het kan dienen als vervanging voor fair trade certificatie zonder de noodzaak de telers te auditen. De blockchain technologie is de onderliggende garantie dat de informatie die toegankelijk is via de QR-code, echt is.
-
De mango-oogst. Foto van WUR Verbeterde inkomsten voor de teler
De prijs die boeren of telers ontvangen door hun producten bij de boerderij aan de tussenpersonen te verkopen is laag. De boer is in een zwakke positie. Hij/zij heeft geld nodig en vaak financieren tussenpersonen de gewassen voor. Hierdoor wordt de boer afhankelijk van de tussenpersoon.
Als de boer eigenaar kan blijven van het product tot de uiteindelijke B2B verkoop op de eindbestemming, dan kan de ontvangen prijs enorm toenemen, aangezien dit om de verkoopprijs in de exporrtmarkt gaat minus de transport, handelings- en servicekosten. Het risico wordt echter net als de prijs verhoogd, aangezien deze verplaatst wordt van handelaar naar boer.
Standaard operationele procedures (SOPs) en blockchain registratie verzekeren de boer dat het product, dat nog steeds zijn/haar eigendom is, correct behandeld wordt door de ingehuurde dienstverleners in de keten. Dat mitigeert het risico.
-
Boer op het land. Foto van Visionsi/Shutterstock.com Investeringen op de boerderij
Toegenomen inkomsten voor de boer zijn de sleutel tot investeringen op boerderijniveau. Deze investeringen zijn vaak moeilijk te realiseren doordat de prijzen die boeren krijgen die af-land verkopen zo laag zijn, dat de boeren ternauwernood kunnen overleven.
Investeringen in zaden, nieuwe bomen, apparatuur etc. zorgen ervoor dat de productie kan toenemen en dat het product beter de keten in kan gaan. Dit is de eerste stap in een opwaartse spiraal om meer inkomsten te genereren die tot meer investeringen leiden, die weer tot meer inkomsten leiden.
-
Blockchains helpen bij het genereren van vertrouwen van banken in supply chain actoren. Foto van PopTika/Shutterstock.com Schaalbare geautomatiseerde financiering
Als boeren hun producten via een logistiek dienstverlener (LSP) naar de markt brengen en gebruik maken van blochchains, dan bouwen ze een volledig betrouwbaar, commercieel track record dat gebruikt kan worden door banken of fondsen om investeringen te financieren; gebaseerd op track record in plaats van onderpanden.
Dat leidt tot een innovatief en betrouwbaar financieringssysteem, dat volledig geautomatiseerd kan zijn, goed schaalbaar is en geschikt is voor elk investeringsniveau.
Banken kunnen zelfs onderdeel worden van de blockchain en hun terugbetalingen via geautomatiseerde contracten laten realiseren.
-
Voorlichting en disseminatie van kennis
Blockchain in versketens hebben SOPs nodig. Zulke SOPs, standaard operationele procedures, zijn de standaard op basis waarvan de actoren in de versketen geïnformeerd en getraind worden door consultants en voorlichters over goede naoogstpraktijken voor het verse product.
-
Blockchains kunnen bijdragen aan voedselveiligheid. Illustratie van Arcady/Shutterstock.com Voedselveiligheid
Voedselveiligheidsmaatregelen kunnen ingebouwd worden in de SOPs en daarmee in de blockchain. Voor verse groente en fruit is het testen op MRLs (maximum residue levels) standaard. De gedetecteerde hoeveelheden kunnen geregistreerd worden in de blockchain, wat ervoor zorgt dat de waarden niet meer veranderd kunnen worden. Dat gaat fraude tegen. Op dezelfde manier kunnen andere maatregelen om voedselveiligheid te verhogen, gewenst door de afzetmarkt, worden toegevoegd aan de gegevens in de blockchain.
Hoe blockchains te gebruiken in uw versketen?
-
Systematisch opschrijven van de processen zoals die gevolgd moeten worden. Illustratie van verry Studio/Shutterstock.com Start met SOPs
Begin altijd met de ontwikkeling van Standard Operating Procedures (SOPs) die alle naoogst handelingen in de keten oogst tot markt beschrijven.
-
Samenwerking tussen stakeholders. Foto van fizkes/Shutterstock.com Zorg voor betrokkenheid en steun van de stakeholders
De SOPs moeten werkbaar zijn. Dat betekent dat ze aangepast moeten zijn aan de mogelijkheden en lokale omstandigheden van de ketenpartners.
Het betekent ook dat de lokale stakeholders de SOPs samen kunnen aanpassen, zo lang de marktvereisten in het oog worden gehouden.
-
Infrastructuur is belangrijk. Foto van Dragos Lucian Birtoiu/Shutterstock.com Infrastructuur
Sommige producten (zoals bijv. mango of avocado) kunnen op een halve dag afstand van een koude opslag worden geproduceerd, terwijl andere producten (zoals bijv. verse kruiden of bessen) binnen 20 minuten na de oogst gekoeld moeten worden.
Voor exportmarkten moeten producten goed gesorteerd en beoordeeld worden. Dit kan het gemakkelijkste automatisch worden gedaan met een machine, al is met de hand ook een optie.
-
Test de SOPs in de praktijk. Foto van BearFotos/Shutterstock.com Het belang van pilots
Boeren die weinig geld hebben om te investeren zijn vaak huiverig om blockchaintechnologie te omarmen, aangezien daarmee het eigenaarschap en de risico's bij de boer blijft met daarvoor retour weliswaar een hogere prijs, maar die wordt pas betaald na de verkoop.
Tijdens een pilot fase kunnen boeren een gegarandeerde minimumprijs ontvangen en ervaren wat het betekent om in een blockchain-supply chain deel te nemen en wat daarin de do's en don'ts zijn.
-
Logistiek als een service. Foto van Sabrina Bracher/Shutterstock.com Rol van bestaande handelaren
Bestaande handelaren kunnen ook voordeel halen uit de blockchain:
Hun klanten in de EU of VS waarderen de fair trade component, dit kan als marketingargument gebruikt worden.
- De logistieke dienstverleners (LSP's) kunnen flink wat marge verliezen als tussenpersoon, maar in hun rol als LSP verdwijnt ook het prijsrisico en de financiële beperking (vanwege het voorheen moeten aanschaffen van de producten), wat schaalvergroting mogelijk maakt.
-
De rol van banken. Foto van Anton Violin/Shutterstock.com De rol van banken
Banken vormen een onderdeel van de blockchain om automatische betalingen van boerderij tot eindmarkt te faciliteren. Ze kunnen financieringsmogelijkheden mogelijk maken, wanneer de financiële track records van de deelnemers beschikbaar zijn.